ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ. Νεοελληνική Γλώσσα Γ γυμνασίου.

                                              ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ.

                                                          ΘΕΩΡΙΑ.

    Περίληψη είναι η σύντομη απόδοση ενός κειμένου. Και απλά πληροφορεί τον αναγνώστη ως προς το αρχικό κείμενο, χωρίς ίχνος σχολιασμού ή κριτικής.

  Οι βασικές προϋποθέσεις μιας καλής περίληψης είναι η κατανόηση του κειμένου ,  η πληροφόρηση που θα συντάξουμε ως προς αυτό με σαφή και λιτό τρόπο και η διάκριση του αναγκαίου από το περιττό.

Α. ΠΡΩΤΗ ΦΑΣΗ.

1. Προσεκτική ανάγνωση.

2. Επισήμανση των βασικών στοιχείων κατά παράγραφο ή νοηματική ενότητα.

3. Σύνταξη πλαγιότιτλων.

Β. ΔΕΥΤΕΡΗ ΦΑΣΗ.

1.Επιλογή των πλαγιότιτλων που θα χρησιμοποιηθούν.

2. Οργάνωση των πλαγιότιτλων με μορφή σχεδίου.

Γ. ΤΡΙΤΗ ΦΑΣΗ: Μετατροπή του σχεδίου σε κείμενο, που :

1.      είναι περίπου το 1/3 του κειμένου. Ας σημειωθεί πως συνήθως ορίζεται ο αριθμός των λέξεων που πρέπει να χρησιμοποιηθούν .Επιτρέπεται κάποια παρέκκλιση της τάξης 10/100, δηλαδή οι 100 λέξεις να γίνουν 110 ή 90. Ως παρέκκλιση ορίων θεωρείται η γραφή μιας περίληψης με 20 λέξεις περισσότερες.

2.       είναι προσωπική δημιουργία , δεν προσδίδει το ύφος του συγγραφέα.

3.       έχει πληροφοριακό χαρακτήρα και δεν περιέχει σχόλια ή κρίσεις του συντάκτη.

4.      δεν χρησιμοποιεί υπερβολικά λέξεις ή φράσεις του συγγραφέα και δηλώνει εισαγωγικά ό, τι δανείζεται αυτολεξεί από αυτόν.

5.      αντικατάσταση μιας σειράς ενεργειών από φράση- τίτλο.

6.      απαλοιφή δευτερευουσών προτάσεων.

7.      αποφεύγει κάθε κριτική ή σχόλιο.

v  Ως προς τη δομή της περίληψης: είναι καλή η λογική αλληλουχία των βασικών ιδεών, η συνοχή του κειμένου και η επιτυχής χρήση διαρθρωτικών λέξεων.

Ενδεικτικά ρήματα στην περίληψή μας, τα οποία βοηθούν στο ξετύλιγμα της σκέψης του συγγραφέα με λέξεις όπως:

 ο συγγραφέας αναφέρει, διατυπώνει την άποψη, επισημαίνει, υποστηρίζει, προσθέτει, αναλύει, συμπεραίνει.

  Τα ρήματα αυτά είναι αναγκαία όταν πράγματι αναδεικνύουν τη συλλογιστική πορεία του συγγραφέα. Δεν είναι καλό όμως να γίνεται κατάχρηση τέτοιων ρημάτων. Προσοχή λοιπόν στην επιλογή μας, ώστε να μην καταλήγουν σε σχολιασμό του κειμένου.

Διαρθρωτικές λέξεις  στην περίληψη:

v  Στην πλειονότητα των μαθητικών περιλήψεων, μετά την ανάδειξη του θεματικού κέντρου, οι μαθητές χρησιμοποιούν χρονικούς δείκτες ως διαρθρωτικές λέξεις: αρχικά… στη συνέχεια… στο τέλος.

v   Η χρήση δεικτών που δηλώνουν χρονική αλληλουχία είναι μια εύκολη λύση. Πολύ αποτελεσματική είναι η επιλογή διαρθρωτικών λέξεων / φράσεων που εκφράζουν τη συλλογιστική πορεία του συγγραφέα λ.χ. ειδικότερα, πιο συγκεκριμένα, εξαιτίας, αντίθετα, ως επακόλουθο κτλ.

v  Ποιος γράφει; Ο συγγραφέας, ο αρθρογράφος; Ο δοκιμιογράφος;…

Απάντηση: όσοι προτιμούν την ενεργητική σύνταξη επιλέγουν ως υποκείμενο ένα από τα παραπάνω. Φυσικά, ο μαθητής μπορεί να χρησιμοποιεί και την παθητική σύνταξη: το κείμενο αναφέρεται…

                                              ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ.

                                                          Παράδειγμα:

Κείμενο:

Οι γονείς δε βοηθούν το παιδί τους να αισθάνεται ήρεμο και δημιουργικό στην περίοδο των εξετάσεων. Από τη σφοδρή επιθυμία τους «να γράψει καλά το παιδί» το γεμίζουν άγχος. Προσταγές και κριτική του τύπου: « Πρόσεξε, μην τα κάνεις θάλασσα», « Α, να δούμε πώς θα τα πας», «Πώς να γράψεις καλά, αφού δεν άνοιξες βιβλίο όλο το χρόνο;» έχουν την τιμητική τους την περίοδο των εξετάσεων. Το παιδί- που δεν είναι βέβαια κανένα αναίσθητο πλάσμα- είναι φυσικό να επηρεάζεται. Πιεσμένο από το ψυχολογικό βάρος να γράψει καλά για να δικαιώσει πάνω απ’ όλα τις προσδοκίες των γονέων του, αγχώνεται αφόρητα. Το άγχος είναι τόσο μεγαλύτερο όσο μεγαλύτερη είναι η ευαισθησία και το φιλότιμό του. Μια ψυχολογική πίεση όμως που ξεπερνά κάποια όρια δε μεταφράζεται σε δημιουργικό άγχος. Αντίθετα, γίνεται παραλυτική ανασφάλεια και αγωνία που αποδιοργανώνει το μαθητή.                                                                          ( Λέξεις 136)

Σημειώσεις:

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ                                                                             ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

·        Οι γονείς δεν βοηθούν το παιδί τους                              Θεματικό κέντρο: Η πίεση των γονιών

να αισθάνεται ήρεμο και δημιουργικό                            στις εξετάσεις και οι επιπτώσεις στην

 στην περίοδο των εξετάσεων.                                         ψυχολογία του παιδιού.

·        Από τη σφοδρή επιθυμία τους                                       Σημαντικές λεπτομέρειες:

«να γράψει καλά το παιδί» το γεμίζουν                            Οι γονείς εκδηλώνουν:

άγχος. Προσταγές και κριτική του τύπου:                      -σφοδρή επιθυμία για καλές επιδόσεις στις

« Πρόσεξε, μην τα κάνεις θάλασσα»,                                εξετάσεις

« Α, να δούμε πώς θα τα πας»,                                        - πίεση και επικριτική στάση

 «Πώς να γράψεις καλά, αφού δεν άνοιξες

 βιβλίο όλο το χρόνο;» έχουν την τιμητική τους

 την περίοδο των εξετάσεων.

·        Το παιδί- που δεν είναι βέβαια κανένα                                  Το παιδί επηρεάζεται:

αναίσθητο πλάσμα- είναι φυσικό να επηρεάζεται.

Πιεσμένο από το ψυχολογικό βάρος

να γράψει καλά για να δικαιώσει πάνω απ’ όλα

τις προσδοκίες των γονέων του, αγχώνεται                             - αγχώνεται για να ανταποκριθεί

αφόρητα. Το άγχος είναι τόσο μεγαλύτερο                             στις προσδοκίες

όσο μεγαλύτερη είναι η ευαισθησία

και το φιλότιμό του. Μια ψυχολογική πίεση

όμως που ξεπερνά κάποια όρια δε μεταφράζεται

 σε δημιουργικό άγχος. Αντίθετα, γίνεται                                - αποδιοργανώνεται

παραλυτική ανασφάλεια και αγωνία

που αποδιοργανώνει το μαθητή.

Συνθέτω την περίληψη της παραγράφου:

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Ι:

Οι γονείς επιθυμώντας σφοδρά να σημειώσει το παιδί τους καλές επιδόσεις στις εξετάσεις, το πιέζουν και το επικρίνουν, με συνέπεια το παιδί να αγχώνεται περισσότερο για να ανταποκριθεί στις προσδοκίες τους και να αποδιοργανώνεται.

                                                                                                                    ( Λέξεις 34)

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΙΙ:

Η πιεστική και επικριτική στάση των γονιών προς το παιδί τους κατά τη διάρκεια των εξετάσεων και η απαίτησή τους να γράψει καλά του επαυξάνουν το άγχος και το αποδιοργανώνουν.

                                                                                                                    ( Λέξεις 30)

ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ.

                                                      Α Σ Κ Η Σ Ε Ι Σ

Ένα παράδειγμα προς επανάληψη:

ΚΕΙΜΕΝΟ:

 Αληθινά ρίχτηκα στη δουλειά με τα μούτρα. Έκαμα παιγνίδι τις ανεμόσκαλες. Όσο ψηλότερα, τόσο πρόθυμος εγώ. Μπορεί ο θείος μου να ήθελε να παιδευτώ από την αρχή, για να μετανιώσω. Από την πλύση της κουβέρτας¹ στο ξύσιμο, από το ράψιμο των πανιών στων σκοινιών το πλέξιμο από το λύσιμο των αρμένων στο δέσιμο. Τώρα στην τρόμπα τώρα στον αργάτη² φόρτωμα, ξεφόρτωμα, καλαφάτισμα, χρωμάτισμα, πρώτος εγώ. Πρώτος; Πρώτος τι μ’ έμελε; Μου έφτανε πως ανέβαινα ψηλά στη σταύρωση κι έβλεπα τη θάλασσα να σκίζεται και να πισωδρομεί υποτακτική μου. Τον άλλο κόσμο, τους στεριανούς, με θλίψη τους έβλεπα.                                                                                               ( Λέξεις 100)                                                                                                  

                                                                           Ανδρέας Καρκαβίτσας, Η θάλασσα.

^{1 κουβέρτα: το κατάστρωμα}

^{2 αργάτης: το βαρούλκο}

 ΠΕΡΙΛΗΨΗ  

Ο νέος δούλευε με μεράκι στο καράβι του θείου του κάνοντας πρόθυμα οποιαδήποτε δουλειά. Του αρκούσε να βλέπει τη θάλασσα να του υποτάσσεται και ένιωθε θλίψη για τους στεριανούς.

                                                                                                                      ( Λέξεις 29)

ΑΣΚΗΣΗ 1:

Να συνθέσετε την περίληψη του κειμένου που ακολουθεί. Πριν την σύνθεση της περίληψης αυτής, κρατήστε πρώτα τις αναγκαίες σημειώσεις σας ως προς το θεματικό κέντρο και  τις πιο σημαντικές λεπτομέρειες κάθε παραγράφου του κειμένου.

ΚΕΙΜΕΝΟ:

            Ποια είναι τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η συσκευή του ηλεκτρονικού βιβλίου;

Πρώτο, και βασικότερο ίσως, μπορεί κανείς να έχει στη διάθεσή του απεριόριστο αριθμό βιβλίων, χωρίς ταυτόχρονα να πνίγεται από τον αντίστοιχο όγκο «χαρτούρας» στο σπίτι του ή στο γραφείο του.

   Δεύτερο, μπορεί να διαβάζει σε οποιαδήποτε στάση επιθυμεί και χρησιμοποιώντας μόνο το ένα του χέρι, αφού πατώντας ένα κουμπί με τον αντίχειρα αλλάζει τη σελίδα.

  Τρίτο, μπορεί να διαβάζει οπουδήποτε , ακόμα και αν δεν υπάρχει φως για διάβασμα: η οθόνη του e-bookφωτίζεται από μόνη της, καθιστώντας την ανάγνωση δυνατή ακόμη και σε νυχτερινή διαδρομή με το ταξί ή δίπλα σε έναν αποκοιμισμένο σύζυγο…

    Επιπλέον, δε χρειάζεται να ανησυχείτε μήπως χάσετε τη σελίδα: αν αφήσετε βιαστικά το βιβλίο σας στην άκρη, αυτό θα σβήσει αυτόματα, για να μην ξοδεύει άσκοπα μπαταρία, αλλά θα επανέλθει στη σελίδα που το αφήσετε, μόλις το « ανοίξετε» πάλι.

                                               Από τον ημερήσιο Τύπο ( διασκευή)

ΑΣΚΗΣΗ 2:Να συνθέσετε την περίληψη του κειμένου που ακολουθεί:

   Τα πλεονεκτήματα της αναζήτησης εργασίας μέσω του Διαδικτύου είναι αρκετά. Ο ενδιαφερόμενος έχει τη δυνατότητα να « επισκέπτεται» διάφορες εταιρίες σε ελάχιστο χρονικό διάστημα και να ενημερώνεται αμέσως για τυχόν ευκαιρίες, οι οποίες υπάρχουν στην αγορά εργασίας. Με τον τρόπο αυτό, σχηματίζει σαφέστερη εικόνα για το είδος και την εμπειρία των στελεχών που ζητούνται, ενώ ταυτόχρονα έχει την ευκαιρία να ενημερώνεται καλύτερα για τις δραστηριότητες κάθε εταιρείας χωριστά. Επίσης το Διαδίκτυο παρέχει εύκολη πρόσβαση και στις αγγελίες των εφημερίδων, οι οποίες έχουν δημιουργήσει ιστοσελίδα για τους αναγνώστες τους.

                                                                                  ( Λέξεις 88)     Από τον ημερήσιο Τύπο