Γεώργιος Χορτάτσης, Ερωφίλη. (Γ Γυμνασίου)

Εσπερινό Γυμνάσιο Γρεβενών.

Τάξη Γ.

Μάθημα : Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας.

Διδάσκουσα: Κοθρά Γεωργία, φιλόλογος.

Ασύγχρονη διδασκαλία. 20 Μαρτίου 2020.

  

                 ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΚΡΗΤΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.

                               Γεώργιος Χορτάτσης, Ερωφίλη

                      

                    

                       Οδηγίες ερευνητικής διδασκαλίας προς τους μαθητές:

1.      Εισέλθετε στα Διαδραστικά Σχολικά Βιβλία. Από το υλικό ανά τάξη επιλέξτε την τάξη Γ και τα διαδραστικά βιβλία μαθητή εμπλουτισμένα με HTML. Από αυτά ανοίξτε  το βιβλίο  των Κειμένων Νεοελληνικής Λογοτεχνίας- Βιβλίο μαθητή ( εμπλουτισμένο).  Στην πάνω δεξιά μπάρα των περιεχομένων σύρατε το βελάκι πλοήγησης έως την ενότητα 2 Κρητική Λογοτεχνία, επιλέξτε και ανοίξτε την τραγωδία του  Γεωργίου Χορτάτση, «Ερωφίλη».

2.      Διαβάστε πρώτα τη σύντομη αναδρομή της ερωτικής ιστορίας των δύο ηρώων, του Πανάρετου και της βασιλοπούλας Ερωφίλης. Και ακολούθως διαβάστε τους στίχους 151-184 με τη βοήθεια των γλωσσικών σχολίων που σας δίνονται και που εξηγούν λέξεις του κρητικού ιδιώματος, της  ντοπιολαλιάς δηλαδή της Κρήτης.

3.      Εάν δεν  σας είναι δυνατή η προσέγγισή σας στο ψηφιακό βιβλίο, μελετήστε το έντυπο σχολικό  σας βιβλίο σελίδες 15-18. Εναλλακτικά, σας παραθέτω και εδώ τους συγκεκριμένους στίχους της Ερωφίλης του Γ. Χορτάτση:

«ΕΡΩΦΙΛΗ
Τόσες δεν είναι οι ομορφιές, τόσα δεν είν' τα κάλλη,
μα τούτο εκ την αγάπη σου γεννάται* τη μεγάλη.
Μα γή* όμορφή 'μαι γή άσκημη, Πανάρετε ψυχή μου,
για σέναν εγεννήθηκε στον κόσμο το κορμί μου.                              150

ΠΑΝΑΡΕΤΟΣ
Νερό δεν έσβησε φωτιά ποτέ, βασίλισσά μου,
καθώς τα λόγια τα γροικώ* σβήνουσι την πρικιά* μου.
Μ' όλον ετούτο, αφέντρα μου, μα την αγάπη εκείνη,
που μας ανάθρεψε μικρά, και πλια παρ' άλλη εγίνη
πιστή και δυνατότατη σ' εμένα κι εις εσένα,                                      155
και τα κορμιά μας σ'άμετρο* πόθο κρατεί δεμένα,
περίσσα* σε παρακαλώ ποτέ να μην αφήσεις
να σε νικήσει ο βασιλιός, να μ' απολησμονήσεις.

ΕΡΩΦΙΛΗ
Oϊμένα*, νά 'βρω δε μπορώ ποιαν αφορμή ποτέ μου
σου 'δωκα στην αγάπη μου φόβο, Πανάρετέ μου,                             160
να πιάνεις τόσα δυνατό, σα να μηδέ γνωρίζεις
το πως το νου και την ψυχή και την καρδιά μου ορίζεις.
Έρωτα, απείς* τ' αφέντη μου τ' αμμάτια* δε μπορούσι
πόσα πιστά και σπλαχνικά τον αγαπώ να δούσι*,
μιαν απού τσι σαΐτες σου φαρμάκεψε και ρίξε                                  165
μέσα στα φυλλοκάρδια μου και φανερά του δείξε
με τον πρικύ μου θάνατο πως ταίρι του απομένω,
και μόνο πως για λόγου του στον Άδη κατεβαίνω.

ΠΑΝΑΡΕΤΟΣ
Τούτο ας γενεί σ' εμένα ομπρός, φόβο κιανένα αν έχω
στον πόθο σου, νεράιδα μου, γή αν έν' και δεν κατέχω                     170
πως μήδ' ο θάνατος μπορεί να κάμει να σηκώσεις
τον πόθο σου από λόγου μου κι αλλού να τόνε δώσεις.
Μα δεν κατέχω ποια αφορμή με κάνει και τρομάσσω,
το πράμα, που στο χέρι μου κρατώ σφικτά, μη χάσω,
κι εκείνο, απού παρηγοριά πρέπει να μου χαρίζει,                             175
τσ' ελπίδες μου τσ' αμέτρητες σε φόβο μού γυρίζει.

ΕΡΩΦΙΛΗ
Τούτό 'ναι απού το ξαφνικό μαντάτο που μας δώσα,
μα μην πρικαινομέστανε*, Πανάρετέ μου, τόσα,
γιατί ουρανός, απού 'καμε κι εσμίξαμεν αντάμι*,
να στέκομε παντοτινά ταίρια μάς θέλει κάμει.                                    180
Τον ουρανό, τη θάλασσα, τη γη και τον αέρα,
τ' άστρα, τον ήλιο το λαμπρό, τη νύκτα, την ημέρα,
παρακαλώ ν' αρματωθού, να 'ρθουν αντίδικά* μου,
την ώρα οπ' άλλος θέλει μπει πόθος εις την καρδιά μου.

Γ. Χορτάτσης, Ερωφίλη, Στιγμή

*γή: ή *γεννάται: γεννιέται *γροικώ: ακούω *πρικιά: πίκρα *άμετρο: αμέτρητο *περίσσα: πολύ *οϊμένα: αλίμονο *απείς: αφού *αμμάτια: μάτια *δούσι: δουν *πρικαινομέστανε: πικραινόμαστε *αντάμι: μαζί *αντίδικα: αντίπαλα

4.      Στο ψηφιακό σας βιβλίο Γεωργίου Χορτάτση, «Ερωφίλη».

στη δεύτερη κάτω σελίδα και στο πλαίσιο ΕΡΓΑΣΙΕΣ  τίθενται τρεις νοηματικές ερωτήσεις:

1. Ποιοι φόβοι βασανίζουν τον Πανάρετο και πώς προσπαθεί να τον ηρεμήσει η Ερωφίλη;

2 . Πώς εκδηλώνει ο Πανάρετος την αγάπη του στην Ερωφίλη και πώς ανταποκρίνεται εκείνη στα αισθήματά του;

 3. Σε ποια σημεία του κειμένου κορυφώνεται η δραματική ένταση και γιατί;

Να απαντήσετε τις ερωτήσεις αυτές γραπτώς σε ένα αρχείο word ( ή χειρόγραφα στο τετράδιό σας) με δικά σας λόγια και κριτικό νου, ξαναδιαβάζοντας προσεχτικά τους στίχους της τραγωδίας.

Στο τέλος των στίχων της Ερωφίλης του ψηφιακού σας βιβλίου, ανοίξτε το εικονίδιο « Οι όρκοι της αγάπης». Θα εισέλθετε στο

Φωτόδεντρο ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ

ιστοσελίδα στην οποία ανθολογούνται παράλληλα κείμενα με θέμα τους όρκους της αγάπης. Είναι αποσπάσματα  από κείμενα των Βιτσέντζου Κορνάρου και William Shakespeare, αλλά και ένα νεότερο ποίημα της Μαρίας Λαΐνά.

Πηγαίνετε άνω δεξιά, στην ένδειξη ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΩ  ( με γαλάζιο χρώμα) και επιλέξτε το εικονίδιο

« Άνοιγμα σε νέο παράθυρο». Θα εισέλθετε στη σελίδα  με τρία παράλληλα κείμενα:

1. Βιτσέντζος Κορνάρος, Ερωτόκριτος (απόσπασμα)

2. Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, Ρωμαίος και Ιουλιέτα (Πράξη Β΄, σκηνή 2)

3. Μαρία Λαϊνά, «Δ΄ Θριαμβικό»

  Διαβάστε τα αποσπάσματα αυτά  και όποιο σας κινεί περισσότερο το ενδιαφέρον να το συγκρίνετε με την τραγωδία  «Ερωφίλη» του Γ. Χορτάτση, ως προς τις ομοιότητες

και τις διαφορές τους πάνω στο θέμα του έρωτα και των όρκων της αγάπης. Γράψτε τη σύγκριση αυτή στο αρχείο word που έχετε ήδη δημιουργήσει ( ή στο τετράδιό σας χειρόγραφα)

5.      Ολοκληρώνοντας τη γραπτή σας σύνθεση, να εκφράσετε ελεύθερα και δημιουργικά και τις  προσωπικές σας απόψεις για τον έρωτα , τους όρκους του, τη δύναμη και  την αλήθεια του ή τα αντίθετα αυτών, τις δοκιμασίες, ελπίδες,  τις ήττες ή τις νίκες του…

6.      Να αναρτήσετε την εργασία σας στην εκπαιδευτική πλατφόρμα της ψηφιακής μας τάξης. (Και εάν η εργασία σας δεν είναι ακόμη ψηφιακή αλλά χειρόγραφη στο τετράδιό σας, θα βρούμε τρόπο, παιδιά,  να την αναρτήσουμε! )